Dobry wieczór przyjaciele. Dzisiaj wpis wyjątkowy, bowiem pragnę przybliżyć Wam choć po trosze wystawę, którą można oglądać w Domu Uphagena do 17 kwietnia. Wpis wyjątkowy bo temat wystawy taki właśnie jest. Niełatwy, smutny, poważny, niezmiernie istotny dla losów Gdańska i całej Polski.
Przesiedlenia.
Wystawa w Domu Uphagena przedstawia przesiedlenia Polaków z byłych Kresów Wschodnich po II Wojnie Światowej. Po 1945 roku, gdy granice Polski uległy zmianie, takie miasta jak Lwów czy Wilno – wcześniej Polskie – stały się miastami Związku Radzieckiego. Wówczas w latach 1945-1947 2,2-2,7 miliona osób przesiedlono do Polski. Odbywało się to na podstawie umów ewakuacyjnych między Polskim Komitetem Wyzwolenia Narodowego a rządami Litewskiej, Białoruskiej i Ukraińskiej Socjalistycznej Republiki Ludowej. Pozwoliło to uciec przed wcieleniem do Armii Czerwonej a przede wszystkim odzyskać Polskie obywatelstwo.
Niezwykłe postaci.
W muzeum przedstawiono 14 niezwykłych postaci, które związały swoje życie z Gdańskiem. Postanowiłem wybrać siedem nazwisk, których życiorys wyjątkowo mnie urzekł a którzy sprawili, iż Gdańsk stał się miastem, które oglądamy do dzisiaj. Wpis ma na celu zachęcenie do odwiedzenia wystawy, przeniesienia się choć na chwilę w te trudne czasy, stanięcia między fotografiami dawnego Wilna czy Lwowa i podróży wraz z jej bohaterami.
Rajmund Pietkiewicz, ur. 13.07.1920 r. w Wilnie, zm. 05.03.2013 r. w Sopocie.
Malarz i grafik, pierwszy kontakt z wybrzeżem miał w wieku 15 lat, kiedy to po bankructwie rodzinnej firmy przyjechał z rodziną do Gdyni. Uczył się malarstwa w Pomorskiej Szkole Sztuk Pięknych zaś już w Wilnie podjął dalszą edukacje artystyczną. Po zajęciu Wilna przez Niemców trafił do pracy przymusowej. Pracował w portach w Gdańsku i Bremie. Mimo możliwości zostania na zachodzie wrócił do Gdańska, gdzie kontynuował naukę w Gdańskiej Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych. Tam też podjął pracę. Jego prace przedstawiały Gdańskie pejzaże oraz portrety. Wydawał swoje książki, lecz co ciekawe, zaledwie w kilkunastu egzemplarzach, które rozdawał najbliższym.
 |
Franciszek Duszeńko, ur. 06.04.1925 r. w Gródku Jagiellońskim koło Lwowa, zm. 11.04.2008 r. w Gdańsku
Rzeźbiarz i pedagog, choć z początku chciał studiować malarstwo. Do rzeźbiarstwa namówił go prof. Marian Wnuk. W maju 1944 roku został aresztowany przez Ukraińską policję (należał do Armii Krajowej we Lwowie) i trafił do obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Po wojnie odszukał w przyjaciółki prof. Wnuka i tak związał się z Pomorzem. Przez wiele lat prowadził pracownię rzeźby w PWSSP (1954-2000), gdzie był dziekanem (1960-1964) a nawet rektorem (1981-1987). Wybrałem Pana Duszeńke ponieważ miał duży wkład w budowę Gdańska. Od 1953 roku pracował nad renowacją Traktu Królewskiego, gdzie realizował płaskorzeźby, rzeźby (np. postaci sfinksów przy Długim Targu 8) i portale. Do tego projektował pomniki, w Gdańsku Jego projektu jest każdemu znany Pomnik Obrońców Westerplatte.
 |
Stanisław Michalski, ur. 03.09.1932 r. w Wilnie, zm. 1 lutego 2011 r. w Gdańsku.
Nim Pan Michalski trafił do Gdańska, po wojnie z rodziną przeniósł się do Łodzi, gdzie rozpoczął studia w Państwowej Wyższej Szkole Aktorskiej. Przeniósł się do Krakowa, tam skończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną po czym w 1955 roku sam poprosił Ministerstwo Kultury o oddelegowanie do pracy w Gdańsku. Do końca swych dni był związany z Teatrem Wybrzeże, na którego deskach odegrał 200 ról. Otrzymał szereg nagród, chociażby tytuł Gdańszczanina Roku (1973 r.) czy Medal Księcia Mściwoja II (2006 r.).
 |
| Album fotograficzny S. Michalskiego. |
Kazimierz Macur, ur. 17.02.1915 r. w Łuczaju na Wileńszczyźnie, zm. 30.01.2001 r. w Gdańsku.
Architekt i konserwator zabytków. Edukacje rozpoczął w Wilnie na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Stefana Batorego, tę przerwał wybuch wojny. W czasie wojny pracował w Biurze Projektów Przemysłowych oraz Urzędzie Ochrony Zabytków Kultury. W 1946 roku przyjechał do Gdańska. Tutaj dokończył naukę w Szkole Inżynieryjskiej. Pracował w Pracowni Konserwatorskiej oraz Przedsiębiorstwie Państwowym Pracownie Konserwacji Zabytków. Właśnie dzięki takim osobom oglądamy wiele odbudowanych zabytków Gdańska. Pan Macur zaprojektował wiele obiektów zabytkowych na terenie naszego miasta. M.in. hełm na wieży Ratusza Głównego Miasta oraz wnętrz Ratusza, kościołów Św. Katarzyny, Św. Bartłomieja, Św. Barbary, Św. Brygidy. Wg Jego projektów odbudowano również baszty Jacek, Łabędź, Na Zamurzu i Słomianą.
 |
Jan Kilarski, ur. 21.02.1882 r. w Komarnie koło Lwowa, zm. 07.01.1951 r. w Gdańsku.
Pedagog i krajoznawca. Gdańsk po raz pierwszy odwiedził w 1913 roku w czasie wycieczki szkolnej z młodzieżą (był wówczas nauczycielem). W 1934 roku został redaktorem serii “Cuda Polski”, w tym cyklu wydał w 1937 roku pracę pt. “Gdańsk”. W lutym 1945 roku został powołany do grupy operacyjnej Ministerstwa Oświaty w Gdańsku. Przybył do naszego miasta 5 kwietnia tego samego roku i objął funkcją naczelnika Wydziału Kultury Urzędu Miejskiego. Pracował nad powstaniem Muzeum Miejskiego, prowadził akcje ratowania Gdańskich zabytków ewakuowanych przez Niemieckich konserwatorów, wydawał przewodniki, prowadził działalność publicystyczną. Budował w ten sposób więź nowych mieszkańców z Gdańskiem. A warto wiedzieć, iż w 1950 roku ludność przybyła do Gdańska z Kresów Wschodnich liczyła 41544 osoby, co stanowiło 21 % ludności miasta. Działalność Pana Kilarskiego była niezwykle ważna i potrzebna w ówczesnym Gdańsku.
 |
Marian Osiński, ur. 02.01.1883 r. w Krakowie, zm. 04.12.1974 r. w Gdańsku.
Architekt, historyk architektury, wykładowca akademicki. W latach 1901-1944 związany ze Lwowem, gdzie studiował architekturę na Politechnice. Studiował również na ASP w Rzymie oraz Politechnice w Monachium. Pracował w Katedrze Historii Architektury, był jej kierownikiem. W 1933 roku zdobył tytuł doktorski. Poza nauczaniem pracował jako architekt oraz wykonywał inwentaryzacje zabytkowych budowli. W listopadzie 1945 roku przyjechał do Gdańska, gdzie na Politechnice pełnił funkcje pierwszego dziekana Wydziału Architektury. Pod jego kierunkiem powstały projekty odbudowy dużej części Głównego Miasta.
 |
Franciszek Otto, ur. 04.10.1904 r. we Lwowie, zm. 22.09.2000 r. w Gdańsku.
Inżynier i naukowiec. W młodych latach brał udział w obronie Lwowa (1918 r.) oraz wojnie polsko-bolszewickiej (1920 r). Studiował na Wydziale Mechanicznym Politechniki Lwowskiej, tam również zaczął pracę w Katedrze Geometrii Wykreślnej. Rodzinne miasto opuścił w 1944 roku, rok później Ministerstwo Oświaty w rządzie lubelskim powierzyło mu zadanie organizacji szkolnictwa wyższego w Gdańsku i na pomorzu. Był jednym z głównym organizatorów Politechniki Gdańskiej, gdzie pracował w Katedrze Geometrii Wykreślnej na Wydziale Architektury. Za zasługi dla Gdańskiej uczelni otrzymał doktorat honoris causa Politechniki Gdańskiej.
 |
Kilka słów na koniec… 🙂
Koniecznie, koniecznie wybierzcie się do Domu Uphagena. Każda z tych osób w mniej lub bardziej znaczący sposób wpłynęła na nasze miasto. Teraz już wiem, że nie da się opowiedzieć historii Gdańska nie wspominając o Kresowianach.
Podobał się Wam ten wpis ? Zapraszam na FACEBOOK’a, gdzie możecie polubić moją stronę i dzięki temu być na bieżąco z następnymi artykułami nt Gdańska.
Odkrywajcie, pokazujcie innym i cieszcie się tym ! Pozdrawiam, Cześć ! 🙂
